تشخيص زخم معده و درمان آن

زخم معده چيست؟

زخم معده زخمی است که داخل معده و در قسمت فوقانی روده کوچک ایجاد می شود و با درد و سوزش همراه است. اين زخم زماني ايجاد ميشود که لایه محافظتی مخاطی معده که در برابر اسید معده محافظت می کند ضعيف ميشود. امروزه مشخص شده است که دلیل اصلی این زخم معده باکتری هليکوباکتر پیلوری است.

موقع غذا خوردن معده اسید هیدروکلریک و آنزیمی به نام پپسین را برای هضم غذا تولید می کند. پپسین، آنزیم قدرتمندی در شیره معده است که به هضم پروتئین­ها کمک می کند. بیمارانی که دچار زخم معده هستند بدن آن­ها در محافظت دستگاه گوارش در برابر اسید معده و پپسین، ضعيف عمل مي‌کند.

علائم زخم معده

زخم معده ممکن است يک يا چند مورد از علائم زير را نشان دهد:

• درد و سوزش معده (بین شکم و سینه)
• علائمي شبیه به آنفولانزا
• سوء هاضمه
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع
• احساس سنگینی شکم
• گرسنگی غیر قابل توضیح
• کاهش وزن ناگهانی
• تهوع و استفراغ به رنگ قهوه‌ای یا همراه خون
• مدفوع سیاه یا مدفوع خونین

بعضی از بیماران هم عنوان می کنند که پس از خوردن غذای چرب دچار ریفلاکس معده و حالت تهوع می‌شوند. درد زخم معده حدودا يک ساعت بعد از غذا خوردن شروع شده و ممکن است تا چند ساعت بعد از آن نيز ادامه داشته باشد. اين درد شب‌ها در حين خواب نیز می‌تواند بروز کند و باعث بیداری فرد گردد.

گاهی اوقات در استفراغ و يا مدفوع، خوني دیده نمی‌شود در این موارد، با علائمی مانند سرگیجه، ضعف، تنگی نفس، رنگ پریدگي، درد در هنگام ورزش کردن و یا آزمایش خون، زخم معده کشف مي‌شود.

چنانچه علائمی که از زخم معده عنوان شد را مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید. توجه کنید که درد در نواحي گفته شده می‌تواند عوامل دیگری نظیر حمله قلبی نیز داشته باشد پس آن را جدی بگیرید.

دلایل بروز زخم معده

درگذشته تصور می شد که دلیل اصلی زخم معده، شرایط زندگی مانند عادات غذاخوردن، سیگار کشیدن و استرس است، اما تحقیقات جدید نشان داد است که دلیل اصلی آن موارد زیر می باشد:

1. استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن. استفاده ازاين داروها، حتي تا 50 درصد شانس بروز زخم معده را افزايش مي‌دهد.

2. عفونت با باکتری هليکوباکتر پيلوري. اين باکتري در 50 تا 70 درصد افراد مبتلا به زخم اثنی عشر (دوازدهه) و در 30 تا 50 درصد افراد مبتلا به زخم معده وجود دارد.

3. وراثت. حدود 50 تا 60 درصد کودکان مبتلا به زخم اثني عشر، سابقه خانوادگی بیماری زخم معده دارند. اين به آن علت است که معمولا باکتري هليکوباکتر پيلوري در میان اعضای خانواده منتقل می‌شود.

4. دلیل نادر دیگر زخم معده، سندرم زولینگر الیسون (گاسترینوما) می‌باشد که باعث افزایش اسید معده شده و به دیواره معده آسیب می­‌رساند. این سندرم دلیل کمتر از 1 درصد زخم‌های گوارشی است.

درمان زخم معده

اگر زخم معده درمان نشود ممکن است بدتر شود و باعث مشکلات جدی‌تری نظیر خونریزی یا ایجاد سوراخ در معده یا اثنی عشر شود لذا درمان این بیماری ضروری است.

پزشک در مورد علائم شما سوال خواهد کرد و ممکن است قبل از انجام آزمایشات چند دارو تجویز کند زیرا امکان دارد زخم جزئی بوده و با مصرف دارو در زمان حدود یک هفته درمان شود. اگر علائم بهتر نشد پزشک از روش­‌هايي نظیر آندوسکپی یا تصوير اشعه ایکس استفاده مي‌کند. همچنين برای تشخیص باکتری هليکوباکتر پيلوري، نمونه برداری از معده، آزمایش آنتی ژن مدفوع، آزمایش تعیین آنتی بادی در خون و يا تست تنفسی اوره نیز ممکن است مورد استفاده قرار گيرد.

داروهاي آنتی بیوتیک و داروهای کاهش دهنده اسید معده عمده­‌ترین درمان زخم معده هستند. در مواردی که خونریزی شدید باشد ممکن است با روش آندوسکپی محل زخم سوزانده شود و در مراحل شدیدتر که خونریزی کنترل نشود یا محل زخم سوراخ شده باشد جراحی انجام می شود.

غذاهای درمان‌گر و يا پیشگیري کننده از زخم معده

اگر علت زخم معده عفونت هليکوباکتر پيلوري باشد، غذاهایی که آنتی اکسیدان بیشتری دارند ممکن است سودمند باشند چرا که به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با عفونت‌ها کمک کرده و از سرطان معده نيز پیشگیری مي‌کنند. خوراکی‌هایی مانند زغال اخته، فلفل دلمه و گیلاس و نيز سبزیجاتی مانند کلم و اسفناج دارای مقادیر بالایی از آنتی اکسیدان‌ها می‌باشند.

آب کلم* تازه به علت دارا بودن اسید آمینه­‌های اس‌متیل‌متیونین و گلوتامین تاثیر شگفتی در بهبود بیماری زخم معده دارد و می تواند گاهی سریع‌تر و مفیدتر از داروهای شیمیایی این بیماری را درمان کند.

فلانوئیدها یا زیست‌زردینه‌­ها نيز در درمان زخم معده مفيد هستند. این ترکیبات در میوه‌ها و سبزی‌های تازه وجود دارند مانند سیب، انواع توت، دانه‌های سویا و چای سبز.

ديگر نکات مهم در مورد زخم معده

ترک سیگار در کاهش علائم زخم معده تاثیر بسزایی دارد زیرا سیگار باعث التهاب در سیستم گوارش شده و تولید اسید معده را افزایش می‌دهد. زخم­‌های افراد سیگاری دیرتر بهبود می‌یابند و امکان عود دوباره آن وجود دارد.

مصرف الکل نیز یکی از عوامل مضری است که عامل بدتر شدن و بهبودی دیرتر بیمار مبتلا به زخم معده مي‌باشد.

استرس و اضطراب نیز باعث تشدید علائم زخم معده گردد. بنابراين فرد بيمار بايد تغييراتي را در زندگي و يا کار خود ايجاد کند به طوري که استرس کمتري را تجربه کند.

* روش مصرف آب کلم: برگ‌های یک عدد کلم برگ سبز را خرد کرده و داخل مخلوط کن بریزید و آب بدست آمده را خیلی زود مصرف کنید تا خاصیتش را از دست ندهد.

هميشه شاد و سلامت باشيد. پونه‌سا