علائم فشار خون ریوی و راه درمان

فشار خون ریوی چيست و تفاوت آن با فشار خون معمولي چيست؟

فشار خون ریوی، يا پرفشاري ريوي، فشار خون بالا در شریان‌های ریه است. در افراد سالم فشار خون این شریان‌ها بسيار پایین‌تر از بقیه بدن است. در یک فرد سالم، فشار خون سرخرگ ها در سایر نقاط بدن 80/120 میلی‌متر جیوه بوده و فشار خون عروق ریوی حدود 25/10 میلی‌متر جیوه است.

اگر فشار شریان‌های ریوی بالاتر از 20/20 میلی متر جیوه باشد، یا فشار متوسط بیش از 25 میلی متر جیوه باشد، فرد مبتلا به فشار خون ریوی است. اگر فشار خون ریوی هم چنان ادامه پیدا کند، بطن راست قلب، که خون را به رگ‌های ریه می‌فرستد قادر نیست به طور مؤثر کار پمپاژ خود را ادامه دهد.

بسیاری از بیماری‌ها و شرایط، فشار خون ریوی را افزایش می‌دهند. فشار خون بالا در ريه‌ها، در همه ی سنین ممکن است بروز کند به ويژه در افرادی که دچار بیماری‌های قلبی عروقی و ديگر بیماری‌های ریوی نیز هستند. دیواره‌های عروق در ناحیه ریه در افراد دچار فشار خون ریوی، ضخیم شده و عروق قادر نیستند جریان و فشار خون را کنترل کنند، که در نتیجه آن انتقال خون از ریه‌ها به سمت قلب نیز دچار مشکل می‌شود.

علائم فشار خون ریوی

فشار خون ریوی به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم‌بندی می‌شود. در مراحل اوليه بيماري، علامت خاصي در بيمار ديده نمي‌شود، مگر بعضی از علامت‌های ساده پس از انجام فعالیت و يا ورزش شدید. با پیشرفت بیماری علائم ثانویه بروز می‌کنند که حتی در حالت استراحت نیز ممکن است خود را نشان دهند. از جمله اين علائم مي‌توان به موارد زير اشاره داشت:

• ضربان قلب سریع و یا تپش قلب
• خستگی
• سرگیجه
• غش کردن‌های ناگهانی
• درد قفسه سینه
• آبی شدن رنگ پوست بخصوص در اطراف لب‌ها
• سرفه
• احتباس مایعات در بدن و ایجاد تورم به خصوص در ناحیه پایینی بدن
• کاهش اشتها
• احساس درد در ناحیه چپ شکم
• تنفس سریع اما ضعیف به ويژه در هنگام انجام فعالیت فيزيکي

چه هنگام به پزشک مراجعه کنیم ؟

در صورت ابتلا به هر کدام از بیماری‌های ذکر شده که با فشار خون ريوي مرتبط هستند، بهتر است به فشار خون ریوی نيز توجه داشت. علاوه بر تحت نظارت پزشک بودن برای افرادی که سایر بیماری‌های مرتبط را دارند، افراد سالم و عادي نيز پس از ديدن علائمی همچون تغییرات در تعداد تنفس و ضربان قلب بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کنند، چرا که این علائم نشان دهنده مرحله ثانویه و پیشرفته بیماری است.

دلایل بروز فشار خون ریوی

پرفشاري ریوی ممکن است به دلایل زیر در فرد ايجاد شود:

• به عنوان عارضه در پی مصرف برخی داروها مانند داروهای مهارکننده اشتها (قرص‌های لاغر کننده حاوی انواع متامفتامین)
• ابتلا به برخي بیماری‌های عفونی (عفونت‌های انگلی مانند شیستوزومیازیس و يا ايدز)، بیماری‌های کبد، بیماری‌های قلبی، آمبولی ریه، بیماری‌های مزمن ریوی مانند برونشيت، بیماری‌های بافت همبند مانند اسکلرودرمی و یا لوپوس، و يا اختلالات غده تیروئید مي‌تواند موجب مشکل در فشار خون ريوي شود.
• تغییر در قطر رگ‌های کوچکتر و مویرگ‌ها
• وجود اختلالات در ذخیره سازی قند و گلیکوژن
• سخت و باریک شدن عروق قلبی که وظیفه خون رسانی قلب را بر عهده دارند
• وضعیت ژنتیکی و دریافت بیماری به صورت ارثی

فشار خون ريوي ممکن است در برخي افراد بدون هيچ دليل خاصي نيز ايجاد شود.

درمان فشار خون ریوی

بهترین کار در درمان فشار خون ریوی، شناختن عامل ايجاد اين بيماري و رفع آن است. اگر چه فشار خون ريوي درمان قطعی ندارد اما با تشخیص زود هنگام و کنترل علائم می‌توان پیشرفت بیماری را تا حد زیادی کاهش داد.

در صورت تشخیص به موقع علت اصلی بیماری می توان از آسیب دائمی به شریان‌های ریه جلوگیری کرد. تمامی درمان‌ها توسط پزشک صورت خواهد گرفت و مصرف خودسرانه دارو و یا خود درمانی ممکن است حتي بیماری را شدت دهد.

اقدامات زير، روندهايي هستند که بسته به عامل اصلي بيماري، به کار گرفته مي‌شوند:

• اگر فشار خون ریوی در اثر یک بیماری دیگر در فرد به وجود آمده باشد، پزشک، با درمان دارويي بيماري اول، در واقع هر دو بيماري را کنترل مي‌کند.
• اگر فشار خون ریوی ناشی از ورود لخته‌های خون در ریه باشد، بيمار بنابر تشخیص پزشک داروهای ضد انعقاد خون دریافت خواهد کرد.
• اگر بیماری در اثر نارسایی قلبی و ایجاد التهاب بوجود آمده باشد، پزشک داروي ضد التهاب تجويز خواهد کرد.
• تجويز داروهايي برای تقویت عضلات قلبی و کاهش تعداد ضربان  قلبی و تعداد تنفس
• استفاده از ماسک های با فشار بالای اکسیژن

در برخی افراد ممکن است نیاز به جراحی باشد. يکي از اهداف جراحی حذف لخته‌های خونی موجود در شریان‌های ریوی مي‌باشد. دليل ديگر قرار دادن کوتاه مدت یک بالون کوچک در ریه جهت برقراری جریان خون ریوی مناسب است. در موارد خيلي نادر که هيچ درماني پاسخ نداده است، پیوند ریه شايد لازم شود.

نکاتی مؤثر در کنترل و جلوگیری از پیشرفت فشار خون ريوي

رعایت هر کدام از موارد زیر می تواند در کنترل و پيشگيري از فشار خون ريوي بسیار مؤثر باشد:

• پیگیری نزد پزشک بعد از تشخیص عامل اصلی این بیماری، مهمترین عامل در کنترل و کاهش پیشرفت بیماری فشار خون ریوی است.
• اجتناب از مصرف دخانيات
• مصرف رژیم غذایی سرشار از سبزیجات، ميوه، غلات و گوشت با حداقل چربی
• متعادل نگاه داشتن وزن بدن
• در میان گذاشتن و کنترل کردن سطح فعالیت‌های روزانه با پزشک مشاور، اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین و انجام فعالیت های سنگین
• استراحت کافی و در عین حال داشتن فعالیت‌ها و ورزش های سبک و منظم
• کنترل میزان قند، چربی و کلسترول و سدیم خون
• دوري از استرس و تنش

هميشه شاد و سلامت باشيد. پونه‌سا