علائم و درمان اختلال دو قطبي

اختلال دو قطبي چيست؟

اختلال دو قطبي (شيدايي-افسردگي)، يک بيماري است که موجب تغييرات شديد در حالات روحي رواني، ميزان انرژي و نيز تفکر و تمرکز فرد مي‌شود. به عبارت ديگر در يک حالت فرد بيمار، بسيار خوشحال، پر انرژي و اميدوار است (وضعيت شيدايي) و در حالت ديگر بسيار غمگين و نا اميد خواهد بود (وضعيت افسرده).

اين تغيير وضعيت‌ها ممکن است چند بار در سال رخ دهند و هر کدام از اين حالات معمولا چند هفته الي چند ماه طول مي‌کشند.

اختلال دو قطبي، يک بيماري جدي بوده که در صورت عدم درمان، بدتر خواهد شد. با اين حال اين بيماري به خوبي قابل کنترل است. اختلال دو قطبي، گرچه در تمام سنين ممکن است رخ دهد ولي معمولا سن ابتلاي آن، اوائل جواني است.

علائم بيماري اختلال دو قطبي

تشخيص اين اختلال معمولا دشوار است. فردي با اختلال دو قطبي، در بسياري اوقات ممکن است بسيار سرزنده و پر انرژي باشد. همچنين ممکن افکار بيش از حد اميدوارانه داشته باشد و بسيار بي پروا رفتار کند. اين وضعيت ممکن است به بيمار احساس خوبي بدهد به طوري که "بيمار بودن" خود را نپذيرد.

به طور کل، علائم بيماري اختلال دو قطبي به دو دسته تقسيم مي‌شود. علائم شيدايي و علائم افسردگي. علائم شيدايي به شرح زير هستند:

• انرژي زياد، سريع صحبت کردن، فعاليت زياد جسمي و روحي، خستگي ناپذيري
• احساس سرخوشي بيش از حد. ممکن است بيمار حتي در مواقع ناراحت کننده هم خوشحال و سرزنده باشد.
• اعتماد به نفس کاذب و بالا که معمولا با خوش بيني بيش از حد نسبت به هر چيزي همراه است.
• زودرنجي يا حواس پرتي.
• کم خوابي و عدم احساس نياز بيمار به خواب.
• اتخاذ تصميمات غير واقعي و عجيب در زندگي کاري و شخصي.
• سو مصرف مواد مخدر، داروهاي خواب آور و نوشيدني هاي الکلي.
• بروز رفتارهاي تهاجمي و پرخاشگرانه، تحريک کننده و پارانوئيدي.
• بروز علائمي مشابه علائم بيماري روانپريشي (جنون).
• در موارد شديد، ممکن است بيمار دچار توهم هم بشود.

در حالت دوم يعني وضعيت افسردگي نيز فرد بيمار علائمي کاملا مشابه علائم يک بيمار افسرده خواهد داشت. خلاصه اين علائم به شرح زير هستند:

• ناراحتي، اضطراب و يا ديگر احساسات منفي داشتن به طور دائم.
• حس گناه و بي ارزش بودن.
• فکر کردن به مرگ و خودکشي.
• تغييرات قابل توجه در الگوي خواب. بي خوابي يا خواب زياد.
• بي اشتهايي و يا کاهش يا افزايش وزن بي دليل.
• خستگي دائم.
• بيماري‌هاي جسمي بي دليل.

درمان اختلال دو قطبي

دليل بروز اين بيماري چندان مشخص نيست و درمان کامل آن نيز ممکن نيست. فردي که مبتلا به اختلال دو قطبي باشد، تا آخر عمر، بيماري را به همراه خواهد داشت. با اين حال در صورت تشخيص اين بيماري، مي‌توان تا حد زيادي آن را کنترل کرد به طوري که فرد بيمار بتواند به زندگي خود برسد.

روند معالجه اين بيماري بايد به صورت پيوسته و بلند مدت باشد. راهکار پزشکان براي اين بيماري، ترکيبي از روان درماني و دارو درماني مي‌باشد.

پزشک متخصص با بررسي دقيق علائم بيمار، داروي مناسب را براي وي تجويز خواهد کرد. اين داروها ممکن است عوارضي داشته باشند که بيمار بايد حتما عوارضي را که مي‌بيند با پزشک خود در ميان بگذارد.

ممکن است زياد بودن داروهاي تجويزي بيمار را خسته کرده و بخواهد سرخود مصرف آنها را قطع کند. قطع ناگهاني اين داروها بدون مشورت پزشک، ممکن است موجب بدتر شدن بيماري اختلال دو قطبي شود. بيمار حتما بايد طبق دستور دقيق پزشک داروهاي خود را مصرف نمايد.

براي روان درماني نيز معمولا از تکنيک "صحبت درماني" استفاده مي‌شود که در آن بيمار تحت مشاوره قرار مي‌گيرد. بسياري از جلسات صحبت درماني با حضور خانواده و نزديکان افراد اجرا مي‌شود. در اين جلسات بيمار ضمن تخليه هيجانات و احساسات منفي خود، ياد مي‌گيرد که چطور، وضعيت روحي خود را کنترل کند.

سبک زندگي مناسب براي کنترل بيماري اختلال دو قطبي

در کنار دارو درماني و روان درماني، بيمار بايد با اصلاح سبک زندگي خود به بهبود هر چه بيشتر اختلال دو قطبي، کمک کند. رژيم غذايي مناسب، ورزش، خواب مناسب، دوري از تنش و استرس، مکمل‌هاي اصلي کنترل اختلال دو قطبي هستند. در ادامه به توصيه‌هايي در اين مورد مي‌پردازيم:

• بيمار بايد مصرف غذاهاي پرچرب، قند مصنوعي، کافئين و نوشيدني‌هاي الکلي را به شدت کم کند.
• مصرف کافي سبزيجات. مصرف مواد داراي امگا سه (مانند ماهي‌هاي صيد شده از دريا).
• تنظيم کردن برنامه خواب. خواب خوب و کافي شبانه در اصلاح وضع روحي بسيار موثر است.
• انجام ورزش‌هاي هوازي بايد جدي گرفته شود. ورزش هوازي مناسب در کنار خواب و تغذيه خوب علاوه بر بهبود وضعيت روحي، مي‌تواند به ترميم سلول‌هاي عصبي مغز کمک شاياني بکند.
• بيمار تا مي‌تواند بايد از استرس دوري کند. فرد مبتلا به اختلال دو قطبي بايد براي کنترل استرس خود برنامه جدي داشته باشد حتي اگر لازم است شغل و يا محل زندگي خود را تغيير دهد.
• بيمار مبتلا به اختلال دو قطبي مي‌تواند از تکنيک‌هاي آرامش بخش روحي استفاده کند. مديتيشن، يوگا و پيگيري اعمال و مناسبات مذهبي مي‌تواند به افزايش روحيه و بهبود بيمار کمک کند.

هميشه شاد و سلامت باشيد. پونه‌سا