التهاب کيسه صفرا

التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت) وضعیتی است که در طي آن کیسه صفرا دچار ورم و التهاب می‌شود. کیسه صفرا که در سمت راست شکم و زیر کبد قرار دارد و وظيفه آن، جمع آوري آنزیم‌های گوارشی کبد مي‌باشد. کيسه صفرا بعد از تغلیظ اين آنزيم‌ها، آن‌ها را به روده کوچک تخلیه می‌کند.

اگر مسیر خروجی از کيسه صفرا به هر علتی مسدود شود، محتويات داخل کيسه و مجرای آن پس زده می‌شوند و صفرا را دچار التهاب می‌کنند. این مساله باعث بروز علائمی مانند درد، تب، تهوع، استفراغ و ديگر مشکلات گوارشی می‌گردد.

شایع‌ترین علت انسداد مجراي خروجي صفرا، سنگ‌های صفراوی و رسوب کلسترول هستند. همچنين برخي عفونت‌ها، تومور و يا اختلالات مادرزادی مجرا نيز از ديگر دلائل ابتلا به اين بيماري هستند.

التهاب کیسه صفرا چه علائمی دارد؟

شایع‌ترین علامت التهاب کیسه صفرا، درد در اطراف کیسه صفرا یعنی در سمت راست و بالای شکم می‌باشد. این درد ناگهانی ظاهر شده و ممکن است چندین ساعت ادامه داشته باشد.

درد ناشی از بیماری معمولا بعد از خوردن وعده‌های غذایی سنگین و پرچرب آغاز مي‌شود. اين درد، تیز بوده و به کتف راست و ناحیه پشت بین دو کتف منتشر می‌شود. این درد ممکن است به حدی آزار دهنده باشد که امکان تنفس عمیق براي بيمار وجود نداشته باشد.

سایر علایمی که فرد بیمار تجربه می‌کند عبارت است از:

• تب و لرز.
• تهوع يا استفراغ.
• کاهش اشتها که ممکن است به دلیل ترس از شروع درد باشد.
• حساسیت شدید به لمس در ناحیه داراي درد.
• افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون که در آزمایشات مشخص می‌شود.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد شدید طبق الگوی ذکر شده برای فرد ایجاد شد، بايد هر چه سريع‌تر به پزشک مراجعه کند. درد ذکر شده معمولا تیز و ناگهانی بوده و به شانه راست یا پشت انتشار پیدا می‌کند. در اين مواقع آن ناحيه از بدن نيز به لمس حساس مي‌شود و همراه با درد علائم تهوع و استفراغ، تب و لرز و کاهش اشتها وجود دارد. در همه اين حالات مراجعه سريع به پزشک ضروري است.

دلائل بروز التهاب کيسه صفرا

می‌توان گفت هر عاملی که مسیر خروج ترشحات کیسه صفرا به روده کوچک را مسدود کند، می‌تواند باعث التهاب کيسه صفرا و علائم آن شود. بیشترین عاملی که باعث انسداد این مجرا می‌شود، سنگ‌ها و ترشحات غلیظ شده صفرا هستند.

تجمع ترشحات غليظ شده در کیسه صفرا، علاوه بر التهاب، ممکن است منجر به پارگی کيسه صفرا و مشکلات جدی‌تري شود.

از دیگر عوامل التهاب این عضو، تومورها هستند که با رشد خود خروجی صفرا را مسدود می‌کنند. برخي عفونت‌ها به خصوص عفونت‌های ویروسی نيز مي‌توانند منجر به التهاب بشوند.

باید توجه داشت که هرگونه آسیب به شکم مانند ضربه، تصادف یا جراحی که به نوعی منجر به پارگی، خراش یا پیچ خوردن مجرای کیسه صفرا شود، می‌تواند منجر به پس زدن مواد صفرا شده و آن را ملتهب نماید.

بیماری‌هایی که رگ‌های خونی را تحت تاثیر قرار می‌دهند هم می‌توانند با کاهش خونرسانی به کیسه صفرا آن را دچار التهاب نمایند.

عواملي که احتمال ابتلا به التهاب کيسه صفرا را افزايش مي‌دهند

• اضافه وزن و چاقی

• چربی خون بالا
• کاهش وزن سریع
• سابقه خانوادگی این بیماری
• افزایش سن
• دیابت  
• بیماری کرون (بیماری التهابی مزمن روده)
• بیماری‌های مرتبط با رگ‌‌های خونی
• زایمان طولانی شده که به مجرای صفراوی آسیب بزند

درمان التهاب کيسه صفرا

درمان التهاب کيسه صفرا عموما از طریق جراحی است. اگر کیسه صفرا دچار عفونت شده باشد با تجویز پزشک دوره آنتی بیوتیک برای فرد شروع شده و درد بیمار به کمک آرام بخش‌ها کنترل می‌شود.

برای درمان این اختلال معمولا برداشتن کامل کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) توصیه و انجام می‌شود که روش معمول آن جراحی لاپاروسکوپی کوله سیستکتومی نام دارد. در این روش چند برش کوچک روی شکم در محل کیسه صفرا ایجاد مي‌شود. سپس لاپاروسکوپ که یک لوله مجهز به منبع نور و دوربین است از طریق یکی از برش‌ها وارد فضای شکمی شده و جراح به کمک آن می‌تواند کیسه صفرا را خارج کند.

در صورتی که کیسه صفرا دچار پارگی شده و ترشحات آن به حفره شکمی نشت کند، این یک وضعیت خطرناک به شمار می رود و جراحی فوری ضرورت پیدا می‌کند.

 از آن جایی که کیسه صفرا از خود ترشحی ندارد و فقط محل جمع آوری و تغلیظ شیره گوارشی ترشح شده از کبد می‌باشد پس عمل برداشتن آن تاثیر چندانی روی ادامه زندگی نخواهد داشت. بعد از برداشتن کيسه صفرا، بيمار می‌تواند با رعایت یک رژیم غذایی سالم و کم چرب زندگی عادی خود را از سر بگیرد.

پيشگيري از التهاب کيسه صفرا

با رعایت راه‌کارهایی می‌توان از التهاب کيسه صفرا پيشگيري کرد:

• رعایت یک رژیم غذایی سالم که شامل مصرف کمتر چربی‌ها (خصوصا انواع اشباع آن) و غذاهای سرخ کردنی مي‌باشد.
• مصرف هر چه بیشتر میوه‌ها و سبزیجات .
• استفاده از کربوهيدارت‌ها و پروتئين بيشتر براي بهبودی هرچه سریع‌تر وضعیت بیمار توصيه مي‌شود.
• رعایت محدوده وزنی مناسب.
• اگر قرار است فردی وزن خود را کاهش دهد نباید این کار سریع صورت بگیرد. بهترین محدوده توصیه شده برای کاهش وزن حداکثر نیم تا یک کیلو در هفته است.
• فعالیت بدنی مناسب به میزان چهار الی پنج جلسه 30 دقیقه‌ای در هفته در جلوگیری از ابتلا به بیماری موثر است.
• بهتراست برای وعده‌های غذایی الگوی مشخصی تعریف کرده و آن را در زمان‌های معین مصرف نمود.

هميشه شاد و تندرست باشيد. پونه‌سا