آمبولي ريه

آمبولی ریه به عنوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌هاي دستگاه تنفسی و سیستم قلبی عروقی، یک بیماری مهم و تهدید کننده است. کلمه embolism از یک نماد یونانی به معنای "متوقف کننده" و یا به معنی فعل "بستن" است. در واقع آمبولی ریه تشکیل شدن لخته در شریان‌هاست که مانع از رسیدن اکسیژن به بافت‌های ریه است. نرسیدن اکسیژن به شش‌ها در آمبولی ریه اصلی‌ترین عامل خطرناک بودن این بیماری است. ماهیت لخته‌هاي آمبولی ریه، خون و یا چربی تجمع یافته است.

لخته‌های موجود در آمبولی ریه ممکن است در رگ‌های پاها، لگن، شکم و یا قلب ایجاد شده، سپس این لخته‌ها می‌توانند حرکت کنند و همراه با جریان خون به سمت شش‌ها بیایند. به دلیل باریک بودن رگ‌های ریه لخته‌ها در رگ گير کرده، رسوب می‌کند و باعث بسته شدن جریان خون می‌شوند. وجود یک لخته بزرگ در آمبولی ریه می‌تواند کشنده باشد.

علائم آمبولی ریه

علائم آمبولی ریه به شرح زير مي‌باشند:

• درد در قفسه سینه. تقریبا در 40 درصد از بیماران آمبولي ريه این علامت ايجاد مي‌شود.

• دشواری در نفس کشیدن. این علامت که در 50 تا 70 درصد بيماران ايجاد مي‌شود، ممکن است به صورت قطع و وصل شدن تنفس و یا زیاد شدن تعداد تنفس نمایان شود.

• تغییرات ضربان قلب. افزایش و یا کاهش تعداد ضربان قلب مي‌تواند از علائم آمبولي ريه باشد.

• سرفه. هم به صورت خشک و هم به همراه با مخاط خونی ممکن است. در سرفه همراه با مخاط خوني بايد بيمار فورا به اورژانس منتقل شود.

• سرگیجه.

• افت فشار خون.

• مشاهده تورم در پاها بخصوص در عضلات ساق پا.

• تب و تعریق.

• داشتن پوست سرد و مرطوب.

• در موارد شدید ممکن است علائمی همچون از دست دادن هوشیاری و ایست قلبی و در نهایت مرگ رخ دهد.

چه هنگام به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده علائم شدید مانند سرفه‌های مزمن و يا سرفه همراه با خلط خونی، تب و يا کاهش شدید فشار خون بهتر است در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه شود.

دلایل بروز آمبولی ریه

آمبولی ریه ممکن است به هر کدام از علت‌های زیر ايجاد شود:

• ایستادن و نشستن‌های طولانی

• تغییرات هورمونی ايجاد شده در اثر مصرف بیش از حد قرص‌های ضد بارداری

• مصرف مواد مخدر به خصوص سیگار

• داشتن اضافه وزن

• سرطان

• افزایش سن

• داشتن بیماری‌های مربوط به فشار خون

• بیماری‌های التهابی روده

• سندروم نفروتیک

• ترومبوفیلی ارثی

• فلج ناشی از آسیب‌های نخاعی

• وجود واریس در وریدها

• نارسایی احتقانی قلب

مواردی که باعث افزایش ریسک ابتلا به آمبولی ریه می‌شوند

• افزایش سن

• رگ‌های خونی آسیب دیده به دلیل داشتن جراحی و یا صدمات

• ایستادن و نشستن‌های طولانی مدت

• مشکل فشار خون

• ابتلا به بیماری‌هایی نظیر سرطان و يا بیماری‌های التهابی روده

• حاملگی

• سابقه خانوادگي ابتلا به آمبولی ریه

• مصرف دخانیات

درمان آمبولی ریه

هدف از درمان براي بيمار مبتلا به آمبولی ریه، جلوگیری از رشد لخته‌های موجود و يا تخریب و حذف آن‌ها و نيز جلوگیری از تشکیل لخته جدید مي‌باشد. درمان بنا بر تشخیص پزشک معالج ممکن است به صورت مصرف دوره‌های دارویی و یا درمان‌های خانگی باشد.

درمان‌های دارویی

• قرص‌ها و داروهای آنتی کوآگولانت (ضد انعقاد خون) که باعث باریک شدن رگ‌ها درکل بدن و جلوگیری از لخته‌های بیشتر می‌شوند.

• استفاده از داروهای کاهنده فشار خون در افراد.

• استفاده از اکسیژن درمانی در صورتي که فرد دچار شوک تنفسی شده باشد.

درمان‌های خانگی

• استفاده از لباس‌های گشاد و آزاد.

• اجتناب از نشستن و ایستادن‌های طولانی مدت.

• سعی کنید در فواصل منظم و به آرامی مایعات مناسب مثل آب نوشيده شود.

• استفاده از ساق جورابی‌های مخصوص تنگ و چسبان برای از بین بردن لخته‌های موجود در ساق پاها.

• داشتن یک رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی مناسب.

• اجتناب از مصرف دخانیات.

• ترک نوشيدني‌هاي الکل.

• ترک نوشیدنی‌های کافئین دار.

• اجتناب از مصرف زیاد قرص‌های خواب.

جراحی

ممکن است در موارد بسیار شدید بنا بر تشخیص پزشک دستور جراحی برای حذف لخته‌های موجود داده شود.

چند نکته در مورد آمبولی ریه

داشتن سابقه بیماری در خانواده بسیار به تشخیص به هنگام این بیماری کمک می‌کند، تشخیص به هنگام می‌تواند باعث بهبود کامل بیمار شود.

اگر در یک پرواز چندين ساعته هستيد و يا به هر علتي مجبور به نشستن براي مدت طولاني هستيد، هر چند دقیقه بلند شده و ورزش‌هایی ساده مانند ورزش‌هاي کششی به خصوص در ناحیه پا را انجام دهيد.

در حين رانندگی‌های طولانی بهتر است هر چند دقیقه توقف کرده و استراحت نمایید.

ورزش‌هایی نظیر یوگا، پیاده روی‌های سبک، ورزش‌های هوازی تاثير بسزايي در بهبود آمبولي ريه و يا پيشگيري از آن دارند.

پيگيري رژیم غذایی مناسب. مصرف کمتر غذاهای حاوی ویتامین ک (ویتامین ک باعث انعقاد هر چه بيشتر خون مي‌شود که براي بيماران آمبولي ريه مناسب نيست) و محدود کردن استفاده از سبزیجات با برگ سبز و نيز کاهش مصرف ماهی و روغن بعضی گیاهان در طول دوره درمان آمبولي ريه، می‌تواند موثر باشد.

 هميشه شاد و سلامت باشيد. پونه‌سا