آلرژي و حساسيت

هر گاه بدن فردی نسبت به ماده‌ای که در عمل، براي بدن انسان بی خطر است، بیش از حد معمول واکنش نشان بدهد، گفته مي‌شود که فرد نسبت به آن ماده حساس بوده و آلرژی دارد . آلرژی و يا حساسيت، در واقع یک عملکرد بيش از اندازه از سیستم ایمنی بدن افراد حساس می‌باشد.

سيستم ایمنی افراد مستعد آلرژي، بسیار قوی‌تر و فعال‌تر از سیستم ایمنی سایر افراد می‌باشد. در طی واکنش آلرژی، این سیستم ایمنی فعال و قوی، موادی را که بی خطر بوده، پرخطر به شمار آورده و در برابر آن‌ها از خود موادی را ترشح می‌کند که باعث علائم نامطلوب می‌گردد.

آلرژی می‌تواند از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا کند. همچنين ممکن است فردي در طول زندگی بر حسب عادات مختلف، يک نوع آلرژي را کسب کند. فرد مستعد آلرژي ممکن است به غذا، دارو، حیوانات خانگی، نیش حشرات و گرده گل‌ها حساسیت نشان بدهد.

علائم آلرژی

علائم آلرژی در تمامی نقاط بدن امکان بروز دارند. با اين حال نشانه‌هاي حساسيت در بعضی قسمت‌های بدن مانند پوست، دستگاه گوارش، دستگاه تنفس و سيستم گردش خون، بيشتر ديده مي‌شود. اين نشانه‌ها در هر قسمت از بدن، بسته به فعالیت‌های آن اندام، در افراد مختلف، متفاوت است. در ادامه نگاه دقيق‌تري به اين علائم داريم:

واکنش‌های دستگاه گوارش: 70 درصد از افرادی که دچار آلرژی‌های غذایی هستند، به اختلالات گوارشي مبتلا می‌شوند. از جمله این اختلالات اسهال، استفراغ، تهوع، نفخ و پیچ خوردگی در شکم مي‌باشد.

واکنش‌های پوستی: خارش، اگزما، تورم، التهاب، کهیر و دانه‌های قرمز روی پوست.

واکنش‌های دستگاه تنفس: آسم، ایجاد تغییرات نامطلوب در مسیرهای هوائی ريه و مشاهده تورم و التهاب در آن‌ها، شنیدن شدن صدای خس خس در حين تنفس، بسته شدن راه هوائی از شش‌ها تا بینی و دهان، آبریزش بینی، سرفه‌ها و عطسه‌های متعدد.

واکنش‌های سيستم گردش خون: آلرژی ممکن است در گردش خون افراد نيز تغییراتي ایجاد کند که باعث به وجود آمدن علائمی چون سرگیجه، ضعف و ناراحتی‌های قلبي در افراد می‌شود.

علائم کلی دیگری چون تغییرات در وضوح دید و بینایی، کلفت یا نازک شدن صدا را می‌توان در حساسيت‌ها مشاهده کرد.

چه هنگام به پزشک مراجعه کنیم؟

بروز علائم در بعضی آلرژی‌ها خطرناک نيست و می‌توان با قطع مصرف ماده حساسيت‌زا و يا قطع تماس با آن، از ايجاد حساسيت جلوگيري کرد. در صورتی که علائم آزاردهنده باشند و فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره باز بدارد و با قطع مصرف ماده آلرژی‌زا نيز، این علائم کاهش نیابند بايد هر چه سريع‌تر به پزشک مراجعه شود.

دلایل بروز آلرژی

واکنش بیش از اندازه سیستم ایمنی افراد در برابر ماده آلرژی‌زا دلیل اصلی پدید آمدن آلرژی و علائم آن است. سیستم ایمنی در بدن این افراد یا بسیار قوی و فعال بوده و یا دارای نقصی اکتسابی و یا ارثی است.

یک سری عوامل وجود دارند که احتمال ابتلا به آلرژي را افزايش مي‌دهند. از جمله:

• داشتن سابقه ی خانوادگی

• داشتن استعداد فردی برای حساسیت زیاد در برابر مواد بی خطر

• سن کم (معمولا زیر 3 سال)

• مصرف مواد آلرژی‌زا توسط افراد

• کمبود مواد لازم (برخي آنزيم‌ها) جهت تجزیه مواد حساسيت‌زا در بدن

درمان آلرژی

بهترین راه درمان آلرژی قطع مصرف و تماس با ماده حساسيت‌زا می‌باشد. در صورتی که ماده آلرژی‌زا از مواد ضروری برای بدن فرد باشد، باید آن را با مواد مشابه دیگر جایگزین نمود و یا با پزشک مشورت کند که همراه با مصرف ماده حساسيت‌زای ضروری، جهت کنترل سیستم ایمنی دارو مصرف کند.

بسته به شدت علائم و بسته به نوع سیستم ایمنی افراد مختلف، پزشکان برای کنترل علائم حساسيت، داروهايی مانند آنتی هیستامین تجویز می‌کنند.

آلرژی در کودکان

هنگامی که صحبت از مشکلات مزمن در کودکان می‌شود، واکنش‌های آلرژیک در صدر لیست قرار می‌گیرند. واکنش‌های آلرژیک در کودکان شدید نیستند اما بسیار ناگهانی بروز کرده و ممکن است نگران کننده باشند.

بین علائم مشترک رایج‌ترین علائم در آلرژی کودکان آبریزش بيني، گرفتگی و خارش بینی می‌باشد. طبق تحقيقات، از خطرناک‌ترین واکنش‌های آلرژیک کودکان، آنافیلاکسی (بيش دفاعي) است که به طور ناگهانی رخ می‌دهد و نيز آسم که به آرامي رشد مي‌کند.

آنافیلاکسی واکنش آلرژیک شدید به مواردي چون مصرف بعضي داروهاي خاص، برخي مواد غذايي و يا نیش حشرات بوده که می‌تواند در عرض چند ثانیه بعد از قرار گرفتن در معرض ماده حساسيت‌زا پديدار شود.

کودکانی که واکنش‌های آلرژیک دارند معمولا دارای سابقه خانوادگی بوده و حساسيت را از والدین خود به ارث برده‌اند. در صورتی که فرزندتان یک واکنش آلرژیک شدید داشته باشد، باید بدانید که برای محافظت از فرزندتان چه باید بکنید.

آموزش والدین و خانواده کودک، خود کودک و ديگر افراد مرتبط با او مانند مربی و دوستانش، در مورد آلرژی‌هاي کودک، بهترین راه جلوگیری از واکنش‌هاي آلرژيک مي‌باشد.

والدین بایستی در ارتباط با نوع آلرژی کودک خود تمام اطلاعات را کسب کرده و آن را در اختیار افراد نزدیک به کودک خود نیز قرار دهند. این اطلاعات شامل نوع ماده حساسيت‌زا، علائم ظاهری پس از مصرف ماده آلرژی‌زا در کودک، نحوه مصرف داروها و نيز همراه داشتن شماره‌های ضروری در صورت لازم بودن تماس با والدین و یا پزشک کودک می‌باشد.

آلرژي‌هاي رايج

حساسيت به شیر

علت بروز: کمبود آنزیم لاکتاز که مسئول گوارش لاکتوز (قند شیر) در دستگاه گوارش است.

علائم: اسهال، گرفتگی‌های شکمی، نفخ، حالت تهوع، استفراغ و گاز معده. اين علائم معمولا ۱۵ دقیقه تا دو ساعت پس از مصرف شیر یا دیگر غذاهای حاوی لاکتوز پدیدار می‌شوند.  

طریقه پیشگیری و یا درمان: اين افراد نبايد از مواد حاوي لاکتوز مصرف کنند. برای جبران کمبود پروتئين، کلسيم و ويتامين‌هاي آ و ب می‌توان از شير سويا استفاده کرد. اگر فردي به سويا نيز آلرژي دارد مي‌تواند از ماهي‌هاي ريز با استخوان استفاده کند.

حساسيت نسبت به تخم مرغ

علت بروز: عدم تحمل پروتئین‌های موجود در سفیده تخم مرغ و یا پروتئین‌های زرده. حساسیت به تخم مرغ معمولاً در سال‌های اولیه زندگی کودک به وجود می‌آید و احتملا تا 5 سالگی خود به خود از بين مي‌رود.

علائم: علائم حساسيت به تخم مرغ شامل موارد زير مي‌باشند:

• پوست: کهیرهای متورم و قرمز، اگزما و یا سرخی و تورم در اطراف دهان.

• سیستم گوارش: انقباض‌های معده، اسهال، حالت تهوع، استفراغ.

• سیستم تنفسی: علائم مختلفي از جمله آبریزش بینی، ريزش اشک، عطسه، آسم به همراه سرفه و گرفتگی سینه و صدا.

علائم اشاره شده معمولاً از چند دقیقه تا چند ساعت پس از خوردن تخم مرغ ظاهر مي‌شوند و کمتر از یک روز طول می‌کشند.

طریقه درمان: اگر حساسيت متوجه زرده تخم مرغ نيست، مي‌توان فقط زرده مصرف کرده و مصرف سفیده را قطع کرد.

حساسيت نسبت به ماهی

علت بروز: در افراد مختلف، متفاوت است ولی به طور کل نسبت به پروتئین و چربی‌های موجود در ماهی آلرژی بروز می‌کند.

علائم: سوزن سوزن شدن لب‌ها، زبان یا کل دهان، قرمزی و خارش پوست، اختلال در نفس کشیدن، بسته شدن راه بيني، خس خس سینه، تهوع و گاهی استفراغ، درد شکم، اسهال، سبکی سر و سرگیجه، غش.

طریقه درمان: اگر فرد مي‌داند که به نوع خاصي از ماهي حساسيت دارد، مصرف آن را قطع مي‌کند و اگر به کل ماهي‌ها حساسيت دارد می‌تواند از ساير گوشت‌هاي سفيد به جاي ماهي استفاده کند.

حساسيت نسبت به آجیل

علت بروز: حساسیت داشتن نسبت به پروتئین‌ها و چربی‌های موجود در آجیل‌ها.

علائم: درد شکم، ناراحتی معده، تهوع یا استفراغ، اسهال، خارش دهان، گلو، پوست، چشم، دست و یا دیگر مناطق بدن، تنگی نفس و مشکلات تنفسی، خس خس سینه، گرفتگی و آبریزش بینی.

طریقه درمان: عدم مصرف آجيل

آلرژی نسبت به گندم

علت بروز: واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن، برای دوره‌ای از زندگی افراد بوده و ممکن است در طول زمان از بین برود.

علائم: ورم و خارش دهان یا گلو، کهیر، جوش دانه‌های خارش دار یا ورم پوست، احتقان بینی، خارش و آبریزش چشم، دشواری تنفس، گرفتگی دردناک عضلات، تهوع یا استفراغ و اسهال.

طریقه درمان: حذف ماده ی آلرژی‌زا و سعی در جایگزین کردن ديگر مواد مغذي.

 هميشه شاد و سلامت باشيد. پونه‌سا