سرطان پوست

بیماری سرطان هنگامی اتفاق می‌افتد که رشد سلول‌های بدن از کنترل خارج شود. طبق این تعریف سرطان پوست هم هنگامی اتفاق می‌افتد که رشد سلول‌های پوستی با سرعت زیاد و بدون توقف ادامه پیدا کند.

سرطان پوست به 3 دسته اصلی تقسیم می شود:

1-کارسینومای سلول‌های پایه.

2-کارسینومای سلول‌های سنگفرشی.

3-ملانوما.

از بین تمام انواع سرطان‌های پوستی تنها ملانومای بدخیم است که معمولا متاستاز ايجاد کرده و به بافت‌های سالم دست اندازی می‌کند. بقیه انواع آن معمولا این ویژگی را ندارند و رشد آنها در همان ناحیه محدود می‌گردد.

سرطان پوست، شايع ترين نوع سرطان در تمام دنياست.

سرطان پوست چه علایمی دارد؟

در ضايعات پوستي فرد بيمار، معمولا پنج نشانه اصلی مشاهده می‌شود. هنگامی که یک ضایعه روی پوست بدن ایجاد می‌شود باید آن را از نظر این پنج مورد به دقت بررسی کرد تا در صورت بروز علایم سرطانی شدن سریعا به پزشک مراجعه کنیم:

• عدم تقارن در ضایعه پوستی ایجاد شده.
• داشتن حاشیه‌های نامنظم.
• رنگ ضایعه سرطانی معمولا ترکیبی از رنگ‌های تیره که طیف آن از سیاه تا قهوه‌ای و آبی تیره گسترده است را شامل می‌شود.
• قطر ضایعه‌ای که خطر سرطانی شدن دارد معمولا بیش از 6 ميلي‌متر است، البته هرگونه تغییر در اندازه هم باید مورد توجه قرار بگیرد.
• هرگونه تغییر در رنگ، ابعاد، شکل و ظاهر ضایعه، باید مورد توجه باشد

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟

هر زمان که درباره خال ها یا ضایعات روی پوستتان دچار نگرانی شدید می‌توانید به متخصص پوست مراجعه کنید. به خصوص اگر مواجهه زیاد و طولانی مدت با نور مستقیم آفتاب دارید، بهتر است هرچه سریع‌تر این کار را انجام دهید. پزشک هرگونه ضایعه که مشکوک باشد را به دقت مورد بررسی قرار می‌دهد و حتی ممکن است برای مطالعه بیشتر قسمتی از آن را برداشته و به آزمایشگاه بفرستد.

علت بروز سرطان پوست

یکی از اصلی‌ترین و مهم ترین دلایل ابتلا به این بیماری تابش مستقیم و مواجه طولانی مدت با نور ماورا بنفش است، که غالبا بر اثر قرار گرفتن فرد در معرض نور مستقیم خورشید اتفاق می‌افتد. از دیگر مواردی که ممکن است باعث سرطانی شدن سلول‌های پوستی شوند مي‌توان به موارد زير اشاره کرد:

• سرکوب سیستم ایمنی. وظیفه سیستم ایمنی بدن مقابله با عوامل بیماری‌زای خارجی و داخلی است. اگر این سيستم به گونه‌ای مختل شود و نتواند وظيفه حفظ ایمنی بدن را به خوبی انجام دهد ممکن است بیماری‌های مختلفی مانند سرطان را ایجاد کند. برخي از بیماری‌ها مانند عفونت‌های ویروسی، ايدز، انواع سرطان‌ها و حتی مصرف برخی داروها می‌توانند سیستم ایمنی فرد را تضعیف و سرکوب کنند.
• قرار گرفتن پوست در معرض برخی مواد شیمیایی و سمی مانند آرسنیک و هیدروکربن‌ها.
• استفاده مداوم و طولانی مدت از سالن‌های برنزه کننده پوست (سولاریوم) هم می‌تواند خطر سرطانی شدن سلول‌ها را افزایش دهد.
•  سابقه قبلی بیماری یا سرطان پوستی می‌تواند شانس ابتلا مجدد را افزایش دهد.

پیشگیری از سرطان پوست

موثرترین روش پیشگیری از سرطان پوست، دوری از تابش مستقیم نور خورشید با استفاده از روش‌هایی مانند کلاه و کرم ضد آفتاب است. اگر از نورهای برنزه کننده استفاده می‌کنید بهتر است زمان و تعداد دفعات آن را کاهش دهید. اگر به بیماری ویروسی دچار شده‌اید خوب است با پزشک خود درباره خطر این که ممکن است منجر به سرطان پوست بشود یا نه مشورت کنید. همچنین اگر داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند داروهای شیمی درمانی یا داروهای پیوند عضو دریافت می‌کنید، باید با متخصص پوست درباره آن‌ها، گفت و گو کنید.

آیا درمان خانگی برای این بیماری وجود دارد؟

خود-درمانی ممکن است برای این بیماری خیلی موثر نباشد، پس بهترین کار می‌تواند همان پیشگیری باشد. البته روش‌هایی مانند استفاده از ماسک بادمجان و روغن زیتون روی پوست ،پاکسازی پوست از مواد آرایشی بعد از هر بار استفاده، رعایت رژیم غذایی سالم، مکمل ویتامین د، ممکن است در بهبود، موثر باشند. همچین یکی از بهترین مواردی که شما می‌توانید انجام دهید این است که اگر به ضایعه یا خالی روی پوستتان از نظر سرطاني بودن، مشکوک شده‌اید آن را زیر نظر گرفته و هرگونه تغییر اندازه یا رنگ را سریعا با پزشک در میان بگذارید.

گزینه‌های درمانی سرطان پوست شامل چه مواردی هستند؟

درمان‌های استاندارد برای این بیماری شامل شیمی درمانی، پرتو درمانی، جراحی، ایمونوتراپی و گاهی ترکیبی از چند روش درمانی می‌باشد.

• شیمی درمانی. در این روش با استفاده از دوز (مقدار) معینی از دارو سعی در مهار و نابودی سلول سرطانی می‌کنند. استفاده از این داروها می‌تواند عوارض مختلفی مانند تهوع، استفراغ و ریزش مو را به دنبال داشته باشد. این عوارض دائمی نیستند و با قطع مصرف داروها از بين مي‌روند.
• پرتو درمانی. در پرتو درمانی با تاباندن پرتوهایی با طول موج مشخص و با متمرکز کردن آن‌ها روی نقطه مورد نظر، سلول‌های سرطانی از بین مي‌روند. البته در این روش ممکن است قسمت‌های سالم پوست نیز دچار تحریک‌های جزئی بشوند. خستگی و حالت تهوع از عوارض شایع این روش درمانی هستند.
• جراحی. هدف از درمان جراحی برداشتن آن قسمتی است که رشد آن دچار اختلال شده. انتخاب نوع و تکنیک جراحی بسته به محل، نوع و میزان پیشرفت ضایعه سرطانی می تواند متفاوت باشد.
• ایمونوتراپی. در این روش نسبتا جدید پزشک از سیستم ایمنی خود فرد برای درمان سرطان استفاده می‌کند. در واقع در این روش سلول‌های ایمنی فرد به گونه‌ای تقویت می‌شوند تا با سلول‌های سرطانی شده مبارزه کرده و آن ها را از بین ببرند.

نقش ورزش و سبک زندگی در بهبود سرطان پوست

طبق آخرین تحقیقات انجام شده پیرامون سبک زندگی بیمار کننده، استفاده زیاد از غذاهای فراوری شده، غذاهای کنسرو شده، استفاده چند باره از روغن‌های سرخ کردنی و مصرف غذاهای بسیار شور یا چرب، می‌تواند خطر انواع سرطان‌ها از جمله سرطان پوست را به شدت افزایش دهد.

همچنین داشتن ورزش منظم و روزانه می‌تواند یکی از راهکار‌های مفید و موثر در پیشگیری از انواع بیماری‌ها به خصوص سرطان باشد. بهتر است هنگام ورزش در فضای باز و زیر نور خورشید به خوبی از پوستتان محافظت کنید تا در معرض خطر بیماری‌های پوستی قرار نگیرید. استفاده از لباس‌های بلند و کلاه لبه‌دار و همچنین کرم ضد آفتاب مناسب می‌تواند برای این منظور کمک کننده باشد.

 هميشه سلامت و تندرست باشيد. پونه‌سا