آیا کپسول گاباپنتین مسکن است

میلیون‌ها نفر از گاباپنتین برای کاهش درد استفاده می‌کنند. اما شواهد مختصری از عملکرد این دارو وجود دارد.

طبق گفته یک پژوهش‌گر: "اطلاعات بسیار کمی وجود دارد که توجیه کند این داروها به چه دلیل استفاده می‌شوند و چرا باید در لیست 10 داروی پرفروش باشند."

گاباپنتین، دارویی است که به طورگسترده مورد تجویز قرار می‌گیرد و توسط میلیون‌ها بیمار مصرف می‌شود؛ در حالي که شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد این دارو می‌تواند موجب کاهش درد در بیماران شود."

این دارو در ابتدا، 25 سال قبل برای درمان اختلالات تشنج مورد تایید قرار گرفت. اما اکنون اين دارو به صورت بدون برچسب، علاوه بر درمان انواع دردهای حاد و مزمن، در گرگرفتگی، سرفه مزمن و تعدادی از مشکلات پزشکی دیگر به طور معمول تجویز می‌شود.

سازمان غذا و داروي آمريکا، در صورتی یک دارو را برای مصرف تایید می‌کند که شرکت سازنده‌ی آن نشان دهد که دارو برای استفاده‌های مورد نظر، ایمن و موثر است و مزایای آن بیش از خطرات بالقوه‌اش است. خارج از برچسب يا بدون برچسب به این معنی است که یک پزشک می‌تواند به طور قانونی هر دارویی را که توسط اداره غذا و دارو مورد تایید قرار گرفته است برای هر شرایط دیگری که فکر می‌کند دارو موثر است، تجویز کند. بنابراین می‌تواند بیماران را در معرض مصرف هر دارويي که پزشک آن‌ها فکر می‌کند مفید است، قرار دهد.

دو پزشک اخیرا شواهد منتشر شده در مورد مزایا و خطرات استفاده‌ی خارج از برچسب دو داروی گاباپنتین (که تحت نام تجاری نورونتین فروخته می‌شود) و پرگابالین (با نام تجاری لیریکا Lyrica) را در درمان انواع دردها مورد بررسی قرار دادند.

در حال حاضر داروی سومی هم به نام گاباپنتین اناکاربیل (Gabapentin encarbil)، که با نام هوریزانت (Horizant) به فروش می‌رسد، وجود دارد که فقط برای سندرم پای بیقرار و نورالژیا (Neuralgia: دردی که به دنبال درگیری در مسیر یک عصب مشخص ایجاد می‌شود) پس از بيماري زونا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

متخصصین، دکتر کریستوفر وست گودمن و دکتر آلن برت از دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای جنوبی آمريکا، متوجه شدند این داروها، که گاباپنتینوئیدها نامیده می‌شوند، در اکثر موارد به درستی تجویز نمی‌شوند.

همانطور که دکتر گودمن در مصاحبه‌ای گفت: اطلاعات بسیار کمی وجود دارد که توجیه کند این داروها به چه دلیل استفاده می‌شوند و چرا باید در لیست 10 داروی پرفروش باشند. بیماران و پزشکان باید متوجه باشند که شواهد محدودی برای حمایت از مصرف این داروها در بسیاری از شرایط وجود دارد و آن‌ها می‌توانند با عوارض جانبی مانند خواب آلودگی، گیجی و راه رفتن درگير باشند. علاوه بر این، گاباپنتینوئیدها، اگر چه ماده مخدر نیستند، اما در بیماران مستعد به اختلالات مصرف مواد مخدری به طور بالقوه اعتیاد آور هستند.

گاباپنتینوئیدها نماد سه مشکل چالش بر انگیز در علم پزشکی امروز هستند: فراگیری مرگبار اعتیاد به مواد مخدر که باعث می‌شود پزشکان به دنبال داروهای جایگزین دیگری برای درد باشند. آموزش محدود در زمینه‌ی مدیریت درد که توسط اکثر پزشکان دریافت می‌شود. و در نهايت تأثیر ترویج بیش از حد و گاه غیرقانونی تجویز داروها، از جمله به واسطه‌ی تبلیغات مستقیم به مصرف کننده.

گاباپنتین و لیریکا، تنها برای درمان چهار نوع درد از سوی اداره غذا و دارو مورد تایید قرار گرفته‌اند: نورالژی بعد از زونا، نوروپاتی دیابتی (آسیب دیدن اعصاب محیطی در اثر بالا بودن قند خون)، فیبرومیالژیا (نوعی بیماری بافت همبند که باعث دردهای اسکلتی-عضلانی مزمن می‌شود) و آسیب نخاعی. دکتر گودمن و دکتر برت درمجله‌ی آنلاین JAMA Internal Medicine گزارش دادند که حتی برای این استفاده‌های تایید شده، شواهد بسیار کمی از تسکین توسط این داروها وجود دارد.

در بسیاری از مطالعات، بین بیمارانی که دارو دریافت کرده بودند و آن‌هایی که دارونما مصرف کرده بودند کمتر از یک امتیاز تفاوت وجود داشت (با توجه به مقیاس درد 10 امتیازی). این تفاوت از لحاظ بالینی بی معنا است. به عنوان مثال، در میان 209 بیمار مبتلا به درد سیاتیک، لیریکا شدت درد پا را در مقایسه با داروي بي اثر، به طور معنی دار کاهش نداد و بیشتر از 108 بیماری که دارو مصرف کرده بودند گیجی را گزارش کردند.

این در حالی است که وقتی بیماران از دردهای مرتبط با سیاتیک و استئوآرتریت (آرتروز) تا درد پا و میگرن شکایت دارند، اغلب پزشکان علاوه بر پد، گاباپنتین یا لیریکا را نیز تجویز می‌كنند.

پس از تایید نورونتین، تولید کننده‌ی آن در آن زمان، وارنر لامبرت، به کمپینی پیوست که دولت آن را کمپین غیرقانونی بازاریابی تعیین کرده بود و نتیجه‌ی آن فروش بیش از 2 بیلیون دلار از این دارو تا قبل از ابطال مجوز آن در سال 2004 بود. با این حال، این کمپین موفق  شد گاباپنتین را در معرض توجه بسیاری از پزشکان درمان کننده بیماران مبتلا به دردهای دایمی و مخرب زندگی قرار دهد.

این طور نیست که هیچ جایگزینی برای مواد تخديري (مخدرها) در درمان دردهای مزمن وجود نداشته باشد. برخی از این جایگزین‌ها عبارتند از: فیزیوتراپی، درمان شناختی رفتاری، هیپنوتیزم و تمرین ذهن آگاهی. اما پزشکان در عمل ممکن است از این گزینه‌ها بی اطلاع باشد، گزینه‌هایی که اکثر آن‌ها برای پزشکان نیاز به تلاش بیشتری نسبت به نوشتن یک نسخه دارویی دارند و برای بیماران مثل خوردن یک قرص آسان و قابل دسترس نیستند.

دکتر مایکل ای. یوهانسن، پزشک خانواده در کلمبوس، اوهایو می‌گوید: "من از گاباپنتین به صورت بالینی استفاده می‌کنم و سعی می‌کنم نزدیک به موارد استفاده‌ی تایید شده‌ی این دارو، باقی بمانم. اما گاهی اوقات در مواجهه با بیماران، از این موارد خارج می‌شویم. این داروها به ندرت درد را کاملا از بین می‌برند و من به بیماران نمی‌گویم که دردشان از بین می‌رود. اگراین داروها مزایایی داشته باشند احتمالا بسیار کم است."

دکتر یوهانسن، در مطالعه‌ای که در مجله‌ی JAMA Internal Medicine منتشر شد، دریافت که علیرغم شواهد مختصری از مزایای این داروها، تعداد افراد مصرف کننده‌ی گاباپنتینوئیدها از 2002 تا 2015 بیش از سه برابر افزایش داشته است و از هر پنج نفر بيمار، بیش از چهار مورد، گاباپنتین ژنریک ارزان قیمت دریافت می‌کنند.

دکتر گودمن و دکتر برت در مجله پزشکی نیوانگلند گزارش دادند، در سال 2016، 64 میلیون نسخه از گاباپنتین در دنيا توزیع شده است، در مقایسه با 39 میلیون در سال 2012. آن‌ها معتقدند که فراگیری مبارزه با مواد مخدر تا حدودی بر این مساله تاثیرگذار بوده است. آن‌ها نوشتند: "گرچه این داروها در موارد سرپایی و بستری موثر هستند، اما ما مشاهده کرده‌ایم که پزشکان به طور روزافزون گاباپنتین و پرگابالین را تقریبا برای هر نوع دردی تجویز می‌کنند."

دکتر یوهانسن چندین نگرانی جدی در مورد استفاده بیش از حد از گاباپنتینوئیدها ذکر می‌کند، از جمله: فقدان اطلاعاتی که نشان دهد این داروها در طولانی مدت ایمن هستند، نگرانی در مورد افزایش ریسک مصرف بیش از حد در ترکیب با مصرف مواد مخدر و میزان بالای تجویز خارج از برچسب، که همراه با میزان بالایی از عوارض جانبی است."

دکتر گودمن و دکتر برت پیشنهاد دادند مشارکت پزشکان در استفاده‌ی اشتباه از گاباپنتینوئیدها بستگی به این دارد که آن‌ها اصطلاح "درد نوروپاتیک" را که داروها معمولا برای آن تجویز می‌شوند، چگونه تفسیر می‌کنند. این نوع درد به عنوان درد ناشی از یک ضایعه یا بیماری سیستم عصبی تعریف شده است، در حالی که متخصصان بالینی تصور ‌می‌کنند اگر یک دارو برای یک نوع درد نوروپاتیک موثر باشد، برای همه انواع دردها مؤثر است، صرف نظر از علت زمینه‌ای آن درد.

دکتر یوهانسن اشاره کرد که برای درمان درد توسط گاباپنتینوئید "هیچ کتاب دستوری وجود ندارد." او گفت: «پزشکان باید با یک بیمار در یک زمان کار کنند تا متوجه شوند چه چیزی برای او موثر است و چه چیزی موثر نیست. او خاطر نشان کرد که درد اغلب با "اثر گذشت زمان" حل می‌شود، اما بیماران و پزشکان ممکن است بهبود را به داروهای تجویزی نسبت دهند. برای کسانی که گاباپنتینوئید مصرف می‌کنند، پیشنهاد می‌کند که پزشکان پس از دو تا سه ماه استفاده، آن را تحت بازبینی قرار دهند.

هميشه سلامت و تندرست باشيد. پونه‌سا