سرگیجه یک احساس چرخش یا گیجی است که اغلب ناشی از عدم هماهنگی سیستمهای بینایی، تعادلی و سیستمهای اطلاعات حسی مغز است. به غیر از گیجی یا سیاهی رفتن چشمها (dizziness)، مشکلات مربوط به تعادل شامل بیماری حرکت، حالت تهوع و استفراغ، سردرد و احساس گرفتگی گوش است. سرگیجه همچنین میتواند نشانهای از شرایط دیگر باشد.
دو نوع سرگیجه وجود دارد: سرگیجه محیطی و سرگیجه مرکزی.
سرگیجه محیطی شایعترین نوع سرگیجه است و به علت مشکلات گوش داخلی ایجاد میشود که تعادل ما را کنترل میکند. سرگیجه محیطی با علائمی چون احساس چرخش، تعریق، تهوع، استفراغ و مشکلات گوش تظاهر پیدا میکند. اگر سرگیجه محیطی ناشی از عفونت در گوش داخلی باشد، ممکن است درد یا احساس گرفتگی در گوش وجود داشته باشد.
شایعترین نوع سرگیجه محیطی است. این نوع سرگیجه به راحتی درمان میشود و از این رو با تشخیص صحیح آن از آزمایش غیر ضروری و درمان گران قیمت اجتناب میکند. BPPV با دورههای کوتاه مدت سرگیجه چرخشی همراه با حرکات سر مشخص میشود. هر دوره معمولی تقریبا 45 ثانیه طول میکشد.
اختلال عصب دهلیزی است که یک سرگیجه مونوفازیک را ایجاد میکند، یعنی سرگیجه شدید اما شنوایی طبیعی است که روزها و در بدترین حالت حتی هفتهها ادامه مییابد. در مرحله حاد، معمولا تهوع و استفراغ شدید همراه است.
یکی دیگر از علل سرگیجه محیطی است و که به علت اختلال در عملکرد تنظیم کننده مایع آندولنف گوش داخلی رخ میدهد. دوره سرگیجه معمولا برای ساعتها ادامه مییابد و اغلب به علت فشار یا گرفتگی گوش میباشد. مصرف زیاد نمک ممکن است وضعیت را بدتر کند.
آسيبهاي مغزي هم ممکن است، انواع مختلف سرگیجه از جمله BPPV را ایجاد کند.
سرگیجه محیطی را میتوان با استفاده از داروها مانند آنتیبیوتیکها (در صورت عفونت)، آنتیهیستامینها، پروکلوپرازین برای کاهش حالت تهوع و داروهای آرامبخش مانند بنزودیازپینها درمان کرد. بیماران مبتلا به بیماری منیر اغلب دارویی برای کمک به کاهش فشار گوش داخلی و از بین بردن علائم دریافت میکنند. نوریت دهلیزی را می توان با دوره های بسیار کوتاه سرکوب کنندههای دهلیزی مانند دیازپام و لورازپام درمان کرد. لازم به ذکر است که تشخيص و تجويز داروي مناسب هر بيمار، بر عهده پزشک ميباشد.
در درمان BPPV، "مانور اپلی" و تمرین "برندت-داروف" که شامل مجموعهای از حرکات هدایت شده سر است میتواند مفید باشد. هرگونه کاهش شنوایی یا زنگ در گوش با استفاده از داروها و سمعکها درمان میشود. یک رژیم کم نمک، داروهای ادرارآور، و پرهیز از الکل میتواند در بهبودی کمک کند.
سرگیجه مرکزی عمدتا ناشی از آسیب مغز یا بیماری مغز است. سرگیجه مرکزی معمولا بدون هشدار زیاد رخ میدهد و در مقایسه با سرگیجه محیطی طولانیتر است. همچنین دورههای سرگیجه مرکزی شدیدتر از سرگیجه محیطی است و بیماران ممکن است براي راه رفتن یا حتی ایستادن نیاز به کمک داشته باشند.
حمله ایسکمیک گذرا (TIA) و انفارکتوس ساقه مغزی میتواند علت مهم سرگیجه مرکزی باشد زیرا کاهش خونرسانی در مغز میتواند تهدید کننده زندگی باشد. مانند تمام سکتههای مغزی و TIA، عوامل خطر عروقی برای این بیماری شامل دیابت، فشار خون بالا و چربی بالا است. این نوع سرگیجه با دورههای گیجی همراه با دوبینی، بی حسی و عدم هماهنگی تظاهر مییابد. اين بیماران معمولا با سرگیجه، دوبینی، ناهماهنگی یا بینظمی حرکات عضلات یکطرفه و از دست دادن حس درد یکطرفه درگير هستند.
تومور یا توده در مغز میتواند موجب سرگیجه همراه با علائمی مانند کاهش شنوایی یک طرفه پیشرفته شود.
بيماري ام اس، يکی دیگر از علل مهم سرگیجه مرکزی در بیماران جوان است. نزدیک به 33٪ بیماران مبتلا به ام اس با علائم بینایی و در حدود 7٪ از بیماران با علائم شنوایی-تعادلی درگير هستند.
ميگرن باعث سرگیجه دورهای میشود که در 10 تا 30 درصد از بیماران چند دقیقه تا چند ساعت طول میکشد.
سرگیجه مرکزی را میتوان با تشخیص علت اصلی سرگیجه و درمان آن مدیریت کرد. میگرن معمولا با داروهای پیشگیریکننده میگرن درمان میشود. در مورد ام اس و تومورهاي مغزي، اداره علائم با داروها برای حالت تهوع و سرگیجه معمولا کمک میکند.
به غیر از سرگیجه محیطی و مرکزی، متخصصان مغز و اعصاب اخیرا نوع جدیدی از سرگیجه را که علت شناخته شدهای ندارد اما قابل درمان است، شناسایی کردهاند. این وضعیت به نام سرگیجه خودبخودی برگشتپذیر با حرکات افقی سر شناخته میشود. بیماران مبتلا به این بیماری حملات سرگیجه همراه با سردرد، تهوع و استفراغ داشتند. این بیماران، بیماری حرکت (motion sickness) را نسبت به دیگر مبتلایان به انواع سرگیجه بیشتر تجربه میکنند.
هميشه سلامت و تندرست باشيد. پونهسا
آخرین بروزرسانی در 1398/05/04-21:14