غده تیروئید بخشی از دستگاه درونریز بدن است که مسئول تولید و ترشح هورمونهای تیروئید در جریان خون میباشد.
غده تیروئید در مقابل گردن درست در زیر سیبآدم (حنجره) واقع شدهاست. این غده پروانهای شکل، شامل دو لوب است که در دو طرف نای قرار دارد. غده تیروئید طبیعی معمولا از بیرون قابل مشاهده نیست و یا نمیتوان با فشار انگشت به گردن آن را احساس کرد.
غده تیروئید با تولید هورمونهایی میزان سوخت و ساز بدن را تنظيم ميکند. علاوه بر اين عملکرد قلب و دستگاه گوارش، کنترل عضلات، رشد مغز، خلق و خو و حفظ استخوان هم توسط غده تيروئيد تنظیم میشوند. عملکرد درست آن بستگی به داشتن یک منبع خوب ید، از رژیم غذایی دارد.
ترشح هورمونهای تیروئید توسط هورمون آزادکننده تیروتروپین از غده هیپوتالاموس در مغز و هورمون تحریککننده تیروئید، تولید شده توسط غده هیپوفیز، کنترل میشود. این قسمت بخشی از حلقه بازخوردی است که محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تیروئید نامیده میشود. هورمون تحریککننده تیروئید و هورمونهای آزاد تیروئید برای نظارت بر عملکرد تیروئید در بیمار استفاده میشود. به طور معمول، تغییرات کم در هورمونهای آزاد باعث تغییرات زیادی در هورمون تحریککننده تیروئید میشود.
تيروکسين که یک پیشهورمون نسبتا غیرفعال است و نيز به مقدار کمتر ترییدوتیرونین که هورمون فعال است، توسط تيروئيد توليد ميشوند. به طور خلاصه، تيروکسين و ترییدوتیرونین به عنوان هورمونهاي تيروئيدی شناخته ميشوند. بيست درصد ترییدوتیرونین بدن توسط غده تیروئید ساخته میشود. هشتاد درصد باقي، از تبدیل تیروکسین به ترییدوتیرونین است که توسط اندامهایی مانند کبد یا کلیه انجام میشود .
غده تیروئید از سلولهایی به نام سلولهای C، کلسیتونین تولید میکند. کلسیتونین به عنوان عامل تنظیم سطح کلسیم در بدن شناخته شده است، اما عملکرد دقیق آن در انسان هنوز معلوم نیست.
غده تیروئید میتواند بیش از حد پرکار (پرکاری تیروئید) و یا کم کار (کمکاری تیروئید) شود. این مشکل ممکن است از زمان تولد و يا در مراحل بعدی زندگی رخ دهد. کمکاری تیروئید اغلب با بزرگ شدن غده تیروئید همراه است که به نام گواتر شناخته میشود.
تیروتوکسیکوز زمانی رخ میدهد که هورمون تیروئید بیش از حد در جریان خون وجود دارد. این مشکل ممکن است در اثر فعالیت بیش از حد غده تیروئید (پرکاری تیروئید) به عنوان بیماری گریوز، التهاب تیروئید یا تومور خوشخیم تیروئید باشد.
علائم تیروتوکسیکوز شامل عدم تحمل گرما، کاهش وزن، افزایش اشتها، افزایش حرکات روده، قاعدگیهای نامنظم، ضربان قلب سریع و نامنظم، تپش قلب، خستگی، تحریک پذیری، لرزش، ریزش مو و به عقب برگشتن پلکها است که منجر به بیرون زدگی چشمها و ظاهر خیرهکننده در فرد میشود.
اصطلاح کمکاری تیروئید مربوط به زمانی است که میزان کمی از هورمونهای تیروئید توسط اين غده تولید میشود. این مشکل ممکن است از بیماریهای خودایمنی (یعنی زمانی که سیستم ایمنی بدن علیه اندامهای خودی شروع به حمله میکند)، مصرف بسیار کم ید و یا استفاده از داروهای خاص باشد.
از آن جایی که هورمونهای تیروئید برای رشد جسمی و مغزی ضروری هستند، لذا کمکاری تیروئید در طول رشد انسان (یعنی قبل از تولد و در دوران کودکی) میتواند مشکلات یادگیری و کاهش رشد فیزیکی را به همراه داشته باشد. کمکاری تیروئید در بزرگسالان باعث کاهش میزان سوخت و ساز بدن میشود. این باعث ایجاد علائمی میشود که شامل خستگی، عدم تحمل سرما، کاهش ضربان قلب، افزایش وزن، کاهش اشتها، ضعف حافظه، افسردگی، سفتی عضلات و ناباروری است.
هميشه سلامت و تندرست باشيد. پونهسا
آخرین بروزرسانی در 1398/05/18-11:57