فشار خون سیستولیک و دیاستولیک چيست؟

تعريف فشار خون سیستولیک و دیاستولیک  

زمانی که قلب شما خون را به درون شریان‌ها پمپاژ می‌کند، خون را تحت فشار قرار می‌دهد. پزشک فشار خون شما را به عنوان معیاری برای سنجش میزان نیرویی که خون درحال حرکت، بر دیواره شریان‌ها وارد می‌کند، اندازه‌گیری می‌کند. به علت تپش قلب، جریان خون در شریان‌ها ثابت نیست (مانند شلنگ آتش‌نشانی) و نبض، جریان خون و فشار ناشی از آن، لحظه به لحظه در حال نوسان است. به همین دلیل، اندازه‌گیری فشار خون افراد با دو شماره مختلف ثبت می‌شود، فشار خون سیستولیک و فشار خون دیاستولیک. این دو شماره جنبه‌های متفاوتی از فشار خون، زمانی که در شریان‌ها جریان می‌یابد را نشان می‌دهند.

روش خواندن فشار خون

فشار خون گرفته شده به صورت 120/80 نوشته می‌شود و به صورت 120 روی 80 خوانده می‌شود. شماره بزرگتر فشار خون سیستولیک و شماره کمتر، فشار خون دیاستولیک می‌باشد. واحد فشار خون میلی‌متر جیوه می‌باشد.

هر دو فشار خون سیستولیک و دیاستولیک اهمیت دارند. اگر شماره فشار خون که گرفته می‌شود خیلی بالا باشد، ممکن است پرفشاری خون بروز کند و اگر شماره فشار خون خیلی پایین باشد، ممکن است خونرسانی کافی به اندام‌های حیاتی مثل مغز انجام نشود.

فشار خون سیستولیک چیست؟

فشاری که توسط جریان خون شما به دیواره شریان‌ها وارد می‌شود فشار خون سیستولیک می‌باشد که ثابت نیست بلکه متغير است و دائما عملکرد قلب را در یک لحظه معین منعکس می‌کند. وقتی قلب به طور فعال می‌تپد (سیستول)، خون را به داخل شریان‌ها می‌راند. این تخلیه دینامیک خون به داخل شریان‌ها، باعث افزایش فشار داخل شریان‌ها می‌شود. بیشترین فشار خون حاصل از انقباض فعال قلب، فشار خون سیستولیک نامیده می‌شود.

فشار خون سیستولیک طبيعي زمانی که فرد آرام نشسته 120 میلی‌متر جیوه است. در مقاله اعداد فشار خون، مي‌توانيد اطلاعات بيشتري در مورد اعداد طبيعي فشار، بخوانيد.

فشار خون سیستولیک بالا

زمانی که شخصی ورزش می‌کند، در طول دوره‌های استرس هیجانی یا هر زمانی که قلب برای تپش قوی‌تر از حالت استراحت تحریک می‌شود، قدرت انقباض قلب افزایش می‌یابد و فشار خون سیستولیک بالا می‌رود. افزایش فشار خون سیستولیک که در شرایط استرس قلبی ایجاد می‌شود کاملا طبيعي است. به همين دليل تشخیص پرفشاری‌خون بايد در شرایط استراحت کامل انجام بگيرد.

فشار خون سیستولیک پایین

اگر فشار خون سیستولیک کمتر از حد نرمال است، کم‌فشاری سیستولیک نامیده می‌شود. اگر کم‌فشاری سیستولیک شدید باشد، می‌تواند موجب احساس سبکی سر، سرگیجه و سنکوپ و یا اگر به طور طولانی ادامه یابد موجب نارسایی ارگان‌ها شود. دلايل کم‌فشاری‌خون سیستولیک می‌تواند يکي از موارد زير باشد:

• کم شدن حجم خون( به علت کم آبی شدید یا یک دوره خونریزی زیاد)

• ضعيف شدن عضله قلب برای پمپاژ عادی خون (وضعیتی به نام کاردیومیوپاتی)

• گشاد شدن بيش از حد عروق خونی (به علت سنکوپ وازوواگال)

• افت فشار خون وضعیتی (به دلايلي چون خستگي زياد و يا مدت طولانی در گرما بودن )

فشار خون دیاستولیک چیست؟

فشار خون دیاستولیک فشاری است که جریان خون بین دو ضربان قلب به شریان‌ها وارد می‌کند، در واقع زمانی که قلب به طور فعال خون را به داخل شریان‌ها نمی‌فرستد. بعد از پایان انقباض قلب، بطن‌های قلب لحظه‌ای شل می‌شوند تا بتوانند مجددا با خون پر شوند و برای انقباض بعدی آماده شوند. این دوره شل شدن بطن‌ها دیاستول نامیده می‌شود و فشار خون دوره دیاستول، فشار خون دیاستولیک نامیده می‌شود.

فشار خون دیاستولیک طبيعي، بالا یا پایین

فشار خون دیاستولیک نرمال در حالت آرامش 80 میلی‌متر جیوه یا کمتر است. در پرفشاری‌خون، فشار دیاستولیک اغلب در حالت استراحت افزایش می‌یابد. کم‌فشاری دیاستولیک (زمانی که فشار خون دیاستولیک پایین است) ممکن است در حالت کم آبی یا دوره‌های خونریزی یا در حالت گشاد شدن غیرطبیعی عروق دیده شود.

اهمیت اندازه‌گیری فشار خون در حالت استراحت

فشار خون بسیار دینامیک و پویا است. سطح فشار خون شما به فعالیت قلب شما و کشش دیواره شریان‌های شما بستگی دارد. همان‌طور که دیدیم فشار خون فعالانه از لحظه‌ای به لحظه دیگر در حال تغییر است، زیرا قلب بین سیستول و دیاستول در حال چرخش است. علاوه بر این، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک شما (بیشترین و کمترین فشار خون در طول یک سیکل معین قلب) می‌تواند بسته به فعالیت شما، وضعیت استرس شما، میزان آب بدن و چندین مورد دیگر از دقیقه‌ای به دقیقه دیگر تغییر کند.

این بدین معنا ست که برای تشخیص دقیق فشار خون بالا، کنترل هر چه بیشتر عوامل بیرونی مهم است. استانداردی که توسط متخصصان توصیه می‌شود، این است که فشار خون را باید بعد از حداقل 5 دقیقه استراحت در محیطی گرم و آرام گرفته شود.

اندازه‌گیری فشار خون به این روش یک مشکل در مطب پزشکان عمومی است به ‌طوری‌که تشخیص دقیق فشار خون بالا را بیش از آنچه که باید باشد به یک چالش تبدیل کرده است. به همین دلیل است که امروزه اکثر متخصصین قبل از تشخیص فشار خون بالا، فشار خون را برای مدت طولانی و با نظارت سرپایی ثبت می‌کنند.

و در انتها فشار خون سیستولیک و دیاستولیک نشان‌دهنده فشار داخل عروق خونی در طول بخش‌های مختلف سیکل قلبی هستند، اندازه‌گیری دقیق این دو در تشخیص و درمان پرفشاری‌خون اهمیت دارد.

هميشه سلامت و تندرست باشيد. پونه‌سا